NGỨA Ở BỆNH NHÂN LỌC MÁU CHU KỲ – HIỂU ĐỂ CHĂM SÓC TỐT HƠN

Ngứa (pruritus) là cảm giác khó chịu trên da khiến người bệnh muốn gãi liên tục. Đây không phải là một bệnh, mà là triệu chứng có thể xuất hiện do nhiều nguyên nhân. Ở bệnh nhân suy thận mạn, đặc biệt những người đang lọc máu chu kỳ, ngứa là tình trạng phổ biến. Cơn ngứa thường kéo dài, tái phát nhiều lần, làm mất ngủ, mệt mỏi, giảm chất lượng sống và ảnh hưởng đến tinh thần người bệnh.

Ngứa ở bệnh nhân lọc máu có thể xuất hiện ở toàn thân hoặc từng vùng, nhiều hơn vào buổi tối hoặc sau khi chạy thận, đôi khi để lại trầy xước da do gãi. Nguyên nhân thường liên quan đến sự tăng phospho máu, rối loạn chuyển hóa canxi – phospho gây cường tuyến cận giáp thứ phát, da khô do giảm tiết mồ hôi và tuyến nhờn, tích tụ độc tố urê, viêm mạn tính hoặc yếu tố tâm lý. Chế độ ăn uống chưa phù hợp, đặc biệt khi bệnh nhân dùng nhiều thực phẩm giàu phospho, kali hay muối, cũng góp phần làm tăng mức độ ngứa.

Để phòng và giảm ngứa, bệnh nhân cần chăm sóc da đúng cách như dưỡng ẩm hằng ngày bằng các loại kem không mùi, tắm bằng nước ấm vừa phải và tránh xà phòng tẩy mạnh, đồng thời mặc quần áo cotton thoáng mát. Chế độ ăn uống nên được kiểm soát chặt chẽ, hạn chế thực phẩm giàu phospho như phủ tạng, hải sản khô, phô mai, nước ngọt có gas; ăn nhạt và uống nước theo đúng chỉ định của bác sĩ; bổ sung đạm chất lượng cao với lượng vừa đủ; lựa chọn rau quả ít kali thay vì các loại quả giàu kali như chuối, cam, xoài, khoai tây. Ngoài ra, bệnh nhân cần tuân thủ việc sử dụng thuốc gắn phosphat theo chỉ định, nghỉ ngơi hợp lý, hạn chế căng thẳng và báo cho nhân viên y tế nếu tình trạng ngứa kéo dài hoặc nặng lên.

Về phía nhân viên y tế, cần thường xuyên đánh giá mức độ ngứa, theo dõi chất lượng lọc máu và xử trí các rối loạn chuyển hóa liên quan. Khi cần thiết, có thể cân nhắc thuốc hỗ trợ giảm ngứa hoặc chuyển bệnh nhân đến cơ sở chuyên sâu để can thiệp thêm.
Ngứa không đe dọa trực tiếp đến tính mạng, nhưng ảnh hưởng lớn đến sức khỏe tinh thần và chất lượng sống của bệnh nhân suy thận mạn. Do đó, kiểm soát ngứa là một phần quan trọng trong chăm sóc và điều trị, giúp người bệnh an tâm hơn trong quá trình lọc máu chu kỳ.