HOẠI TỬ CHỎM XƯƠNG ĐÙI: CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ 

Hoại tử chỏm xương đùi là tình trạng xương bị thiếu nguồn cung cấp máu, dẫn đến hoại tử và tiêu chỏm xương đùi. Nếu không được phát hiện và can thiệp kịp thời, bệnh có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng vận động, thậm chí khiến bệnh nhân mất khả năng đi lại. Phương pháp điều trị phổ biến nhất hiện nay là thay khớp nhân tạo.

Theo Khoa Chấn thương – Chỉnh hình – Bỏng, Bệnh viện Đa khoa Hợp Lực, nguyên nhân hàng đầu gây hoại tử chỏm xương đùi là gãy cổ xương đùi hoặc trật khớp háng do chấn thương. Tổn thương này khiến mạch máu nuôi dưỡng xương bị đứt gãy, làm các tế bào xương dần chết đi. Một số yếu tố nguy cơ khác bao gồm:

🔹 Lạm dụng rượu bia

🔹 Sử dụng corticoid kéo dài để điều trị bệnh lý về khớp

🔹 Bệnh khí ép (thợ lặn, thợ mỏ), bệnh hồng cầu hình liềm, bệnh tắc mạch tự phát, lupus ban đỏ…

Bệnh thường gặp chủ yếu ở nam giới (chiếm khoảng 80%), với độ tuổi trung bình từ 40 – 50 tuổi.

Triệu chứng của hoại tử chỏm xương đùi

Ở giai đoạn đầu, bệnh tiến triển âm thầm, không có biểu hiện rõ ràng, khiến người bệnh khó phát hiện. Khi tổn thương lan rộng, các triệu chứng dần xuất hiện, bao gồm:

✔️ Đau vùng khớp háng, đau có thể lan xuống đùi.

✔️ Giảm biên độ vận động khớp háng, khiến người bệnh đi lại khó khăn.

✔️ Dáng đi bất thường, đôi khi hai chân không đều nhau do chỏm xương đùi bị tổn thương.

Bệnh có thể diễn biến nhanh, từ vài tháng đến hơn một năm, dẫn đến mất chức năng khớp háng nếu không được điều trị kịp thời.

Phương pháp điều trị hoại tử chỏm xương đùi

Mục tiêu chính trong điều trị bệnh là:

🔹 Giảm đau, cải thiện chức năng vận động

🔹 Ngăn chặn sự tiến triển của tổn thương xương

Tùy vào từng trường hợp, bác sĩ sẽ lựa chọn điều trị bảo tồn hoặc phẫu thuật, dựa trên các yếu tố sau:

• Độ tuổi của bệnh nhân
• Giai đoạn tiến triển của bệnh
• Vị trí và mức độ hoại tử của chỏm xương đùi
• Nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ kèm theo

🔹 Điều trị bảo tồn (không phẫu thuật)

Áp dụng cho giai đoạn sớm của bệnh, nhằm trì hoãn phẫu thuật:

✔ Dùng thuốc giảm đau, bổ sung canxi

✔ Tập vật lý trị liệu, kích thích điện

✔ Kiểm soát bệnh lý nền và các yếu tố nguy cơ như bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia, tránh lạm dụng corticoid

Điều trị bảo tồn chỉ hiệu quả trước khi chỏm xương đùi bị sụp. Khi tổn thương tiến triển nặng, phẫu thuật là phương án tối ưu.

Các phương pháp phẫu thuật

Tùy vào mức độ tổn thương, bác sĩ có thể chỉ định một trong các phương pháp sau:

🔹 Khoan giảm áp

• Loại bỏ phần xương hoại tử bên trong chỏm xương đùi, giúp giảm áp lực, kích thích tái tạo mạch máu và tăng cường lưu thông máu.
• Hiệu quả cao trong giai đoạn đầu, giúp làm chậm tiến triển bệnh và giảm đau.

🔹 Đục xương chỉnh trục

• Phù hợp với những trường hợp hoại tử còn ở mức độ nhẹ.
• Nhược điểm: Thời gian phục hồi kéo dài (khoảng 3 tháng).

🔹 Ghép xương có mạch máu

• Bác sĩ sử dụng mẩu xương mào chậu hoặc xương mác có mạch máu đi kèm để ghép vào chỏm xương đùi, giúp tăng nguồn cung cấp máu cho vùng tổn thương.
• Thời gian phục hồi kéo dài từ 6 – 12 tháng, hiệu quả lâu dài của phương pháp này vẫn đang được nghiên cứu.

Trong những trường hợp nặng, thay khớp háng nhân tạo là phương pháp điều trị tối ưu, giúp bệnh nhân phục hồi chức năng vận động và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Hoại tử chỏm xương đùi là bệnh lý nguy hiểm, ảnh hưởng lớn đến khả năng vận động nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Việc chủ động kiểm soát các yếu tố nguy cơ, thăm khám định kỳ và tuân thủ chỉ định điều trị của bác sĩ là chìa khóa giúp bệnh nhân ngăn chặn những biến chứng nghiêm trọng và cải thiện chất lượng cuộc sống. 💙