Mẹ bầu cần lưu ý gì khi bị tiểu đường thai kỳ

Tiểu đường thai kỳ là một trong những vấn đề phổ biến mà phụ nữ mang thai có thể phải đối mặt. Thống kê cho thấy cứ 7 phụ nữ mang thai lại có ít nhất 1 trường hợp gặp phải tình trạng này. Tuy nhiên, ảnh hưởng của tiểu đường thai kỳ không chỉ dừng lại ở sức khỏe của người mẹ mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển của thai nhi. Việc thực hiện xét nghiệm tiểu đường thai kỳ được coi là biện pháp hiệu quả nhất để kiểm soát tình trạng này. Bài viết dưới đây được sự tham vấn của các bác sĩ khoa Phụ Sản – Bệnh viện đa khoa Hợp Lực sẽ mang đến cho bạn thông tin hữu ích và cần thiết về tiểu đường thai kỳ.

Tiểu đường thai kỳ là gì? 

Tiểu đường thai kỳ hay còn được gọi là tiểu đường gestational, là một loại bệnh tiểu đường phát triển trong quá trình mang thai, thường xuất hiện vào khoảng tuần thứ 24 của thai kỳ. Bệnh này ảnh hưởng đến khả năng sử dụng đường glucose trong cơ thể, dẫn đến việc tăng lượng đường trong máu, một tình trạng không tốt cho cả mẹ bầu và thai nhi. Thường thì sau khi sinh, lượng đường máu sẽ trở lại bình thường.

Tuy nhiên, nếu mắc tiểu đường thai kỳ, có nguy cơ cao mắc tiểu đường tuýp 2 sau này. Do đó, việc tiếp tục điều trị và theo dõi với bác sĩ để kiểm soát lượng đường trong máu là cực kỳ quan trọng. Đối với những người đang mắc tiểu đường tuýp 1 hoặc 2 và muốn có thai, nên tham khảo tư vấn của bác sĩ trước khi mang thai. Bởi việc không điều trị hoặc kiểm soát tiểu đường có thể gây nguy hại đến sức khỏe của thai nhi.

Nguyên nhân gây tiểu đường thai kỳ

Khi thức ăn được tiêu hóa, carbohydrate từ chúng sẽ được phân hủy thành glucose, một loại đường cần thiết cho cơ thể. Glucose này sau đó sẽ được hấp thụ vào máu và di chuyển đến các tế bào để cung cấp năng lượng cho cơ thể. Tuyến tụy sản xuất hormone insulin, giúp vận chuyển glucose vào các tế bào và làm giảm lượng đường trong máu.

Trong quá trình mang thai, nhau thai phát triển và sản xuất các hormone quan trọng cho sự phát triển của thai nhi. Một số hormone này có thể làm cho cơ thể thai phụ khó sản xuất hoặc sử dụng insulin, gọi là kháng insulin.

Để duy trì lượng đường trong máu ổn định, tuyến tụy của thai phụ cần phải sản xuất nhiều insulin hơn, thường gấp ba lần so với bình thường. Nếu tuyến tụy không thể sản xuất đủ insulin, lượng đường trong máu sẽ tăng, dẫn đến tiểu đường thai kỳ.

Nguy cơ mắc tiểu đường thai kỳ sẽ tăng khi:

• Bị thừa cân hoặc béo phì trước khi mang thai.
• Tăng cân nhanh trong thai kỳ.
• Có người thân (cha mẹ, anh chị em) mắc tiểu đường tuýp 2.
• Có lượng đường trong máu cao, nhưng chưa đủ để được chẩn đoán là tiểu đường.
• Có tiền sử mắc bệnh trong lần mang thai trước.
• Trên 35 tuổi.
• Từng sinh một hoặc nhiều bé có cân nặng hơn 4kg.
• Từng trải qua thai lưu, sinh con bị dị tật, hoặc sinh non.
• Đã hoặc đang mắc hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS).

Các dấu hiệu cho thấy mẹ bị tiểu đường thai kỳ 

Rất ít khi tiểu đường thai kỳ gây ra các triệu chứng rõ rệt, thường chỉ được phát hiện trong các cuộc kiểm tra định kỳ của thai phụ. Tuy nhiên, khi có triệu chứng, những dấu hiệu sau có thể xuất hiện:

• Tiểu nhiều lần trong ngày: Sự tăng tiểu tiện thường xuyên và có thể đi kèm với cảm giác khát nước liên tục.
• Mệt mỏi: Cảm giác mệt mỏi không lý do hoặc cảm thấy mệt sau khi hoạt động cũng có thể là một dấu hiệu của tiểu đường thai kỳ.
• Mờ mắt: Sự mờ mắt hoặc khó nhìn rõ có thể là một biểu hiện của sự tăng đường trong máu.
• Khát nước liên tục: Cảm giác khát không ngừng mặc dù bạn đã uống đủ nước cũng có thể là một dấu hiệu của tiểu đường thai kỳ.
• Ngủ ngáy: Ngủ ngáy hoặc cảm giác mệt mỏi ngay sau khi thức dậy có thể liên quan đến sự biến đổi đường trong cơ thể.
• Tăng cân quá nhanh so với khuyến nghị: Sự tăng cân quá nhanh trong quá trình mang thai, đặc biệt là ở giai đoạn cuối, cũng có thể là một dấu hiệu cảnh báo của tiểu đường thai kỳ.

Tiểu đường thai kỳ gây nguy hiểm gì cho thai nhi

Đái tháo đường thai kỳ ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi chủ yếu trong hai giai đoạn quan trọng: ba tháng đầu và ba tháng cuối thai kỳ. Trong giai đoạn ba tháng đầu, có thể bị sảy thai tự nhiên hoặc dị tật bẩm sinh, thường xảy ra từ tuần thứ 6 đến tuần thứ 7 của thai kỳ. Trong giai đoạn ba tháng cuối, thai nhi có thể phát triển quá mức do tăng tiết insulin.

Những tác động của đái tháo đường thai kỳ không chỉ ảnh hưởng trong giai đoạn mang thai mà còn kéo dài sau khi sinh. Trẻ sơ sinh có thể gặp các vấn đề như tăng huyết cầu, vàng da sơ sinh do tăng bilirubin huyết tương. Hơn nữa, có nguy cơ gia tăng về béo phì và tiểu đường type 2 trong tương lai khi trẻ lớn lên, đặc biệt nếu mẹ từng mắc đái tháo đường thai kỳ.

Những lưu ý quan trọng cho mẹ bầu 

Để đảm bảo một thai kỳ an toàn và khỏe mạnh cho mẹ bầu mắc tiểu đường, việc kiểm soát đường huyết là vô cùng quan trọng. Dưới đây là những biện pháp cần tuân thủ:

• Tuân thủ chế độ sử dụng thuốc: Sử dụng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ mà không được tự ý thay đổi loại thuốc hoặc liều lượng.
• Theo dõi đường huyết thường xuyên: Sử dụng máy đo đường huyết theo lịch trình được bác sĩ hướng dẫn và ghi chép kết quả để theo dõi tình trạng kiểm soát.
• Xây dựng chế độ ăn lành mạnh và cân bằng: Ăn uống giàu chất xơ, rau, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt và hạn chế thực phẩm ngọt, chứa nhiều chất béo.
• Kiểm soát tăng cân phù hợp: Duy trì cân nặng thích hợp và hạn chế tăng cân quá mức để giảm nguy cơ biến chứng.
• Tập thể dục, vận động thường xuyên: Dành thời gian hàng ngày tham gia các  hoạt động nhẹ nhàng như đi bộ, tập yoga để cải thiện kiểm soát đường huyết và hỗ trợ sức khỏe tổng thể.
• Chế độ nghỉ ngơi hợp lý: Ngủ đủ giấc và tránh stress để cơ thể có thời gian phục hồi và duy trì sức khỏe tốt.
• Tuân thủ lịch hẹn khám thai kỳ: Điều này giúp theo dõi sức khỏe của mẹ và thai nhi và điều chỉnh kế hoạch chăm sóc khi cần thiết.